طرح توجیهی پرورش قارچ (97)

طرح توجیهی پرورش قارچ (97)

تعریف پرورش قارچ :

مواد پروتئيني ، يكي از مهم ترين اجزاي مواد غذايي مورد استفاده انسان ها می باشد. از ديرباز انواع گوشت ها، خصوصا گوشت قرمز‌ منبع اصلي تامين پروتئين موردنياز انسان بوده است.

لكن در حال حاضر ، به واسطه تغيير روش زندگي از سنتي به ماشيني و كاهش تحرك افراد در زندگي روزمره ، استفاده از گوشت قرمز بدليل دارا بودن مقدار زيادي مواد چرب رو به كاهش بوده و در عوض، استفاده از مواد غذايي كه با داشتن مقدار كافي پروتئين، براي سلامتي زيان آور نباشند مورد توجه واقع شده است. حبوبات ، سويا و قارچ خوراكي مهم ترين منابع پروتئين غير حيواني هستند كه امروزه به طور وسيع انسان ها مصرف میکنند. و مصرف قارچ خوراكي به دليل افزايش سطح آگاهي جامعه نسبت به فوايد و روش مصرف آن ، روند رو به رشدي را تجربه مي‌كند.

پرورش قارچ به طور خلاصه :

قارچ‌های خوراکی ساختارهای تولید مثلی (کلاهک) گوشت‌مانندِ (گوشتی‌شکلِ) خوراکی چندین گونهٔ قارچ‌های بزرگ (ماکرو) هستند. (قارچ‌هایی که آن‌قدر بزرگ هستند که با چشم غیرمسلح دیده شوند). آن‌ها ممکن است رو یا زیر زمین ظاهر شوند که انواع روی زمین، با دست چیده می‌شوند. خوراکی بودن قارچ‌ها می‌تواند به صورت عدم وجود ترکیبات سمی برای انسان در قارچ و داشتن مزه و بوی مطبوع تعریف شود.

طرح توجیهی پرورش قارچ

انواع سیستم های کاشت  پرورش قارچ :

سیستم کیسه‌ای : 

کیسه‌هایی که برای پرورش قارچ استفاده می‌شوند، معمولاً از جنس پلی‌ اتیلن هستند و معمولاً دارای سوراخ‌ هایی هستند و اگر سوراخ نداشته باشند باید اطراف کیسه‌ها را سوراخ کرد و مانع از تخمیر بی‌هوازی شد.

دقت شود در این سیستم به‌هیچ‌ عنوان ته‌کیسه‌ ها سوراخ نشوند، زیرا آب انتهای کیسه‌ها به طبقات زیری چکیده می‌شود. اگر کیسه‌ ای تهویه کافی نداشته باشد بوی ترشی مشخصی از آن کیسه استشمام می‌شود. قطر دهانه کیسه‌ها حدود ۳۵ سانتی‌متر و ارتفاع آن هم ۳۵-۴۰ سانتی‌متر می‌باشد. در هر کیسه معمولاً میزان ۱۲ کیلوگرم کمپوست قرار می‌گیرد.

 : سیستم قفسه‌ای

قفسه­ ها از جنس آلومینیوم ساخته می­شوند ولی به دلیل گرانی از لوله‌ های گالوانیزه استفاده می­ شود. ساخت قفسه‌های استیل پرهزینه است ولی بادوام و اصولی می‌باشد. سیم­ کشی جهت نگهداری کمپوست باسیم‌های گالوانیزه ۲/۵ انجام می­ گیرد.

در اطراف قفسه‌ها باید فضای کافی برای افراد برداشت کننده و تبادل مناسب هوا وجود داشته باشد. در برخی از کشورها برای جلوگیری از افزایش کار کارگران، قوانینی در مورد عرض قفسه‌ها و فاصله بین آن‌ها وجود دارد تا کارگران در هنگام برداشت با مشکل روبرو نشوند.

درواقع قارچ چین‌ها باید قارچ‌ها را در دید خود داشته باشند و برای جابه جا نمودن آن‌ها نیازی به تکان دادن و فشردن قارچ‌ها و یا سکو نباشد. همچنین در مورد نژادهای متداول قارچ، وجود ارتفاع بیشتر بین قفسه‌ها بهتر است زیر تهویه هوا به‌خوبی انجام می‌گیرد و کنترل شرایط محیطی نیز بهتر صورت می‌گیرد.

در سیستم قفسه‌ بندی به دلیل وسیع بودن قفسه‌ها، با بروز یک آلودگی کوچک در قسمتی از سالن، سریعاً به همه‌ی قسمت‌های سالن گسترش می‌یابد. سیستم قفسه‌ای، روشی آسان و کم‌هزینه در پرورش قارچ است. در این روش برداشت قارچ‌ها از سطح قفسه‌ ها راحت‌تر و سریع‌ تر انجام می‌گیرد

: سیستم جعبه‌ای

از جعبه‌های چوبی یا پلاستیکی برای کشت قارچ استفاده می‌شود. جهت جلوگیری از سرایت آلودگی از چوب جعبه‌ها به کمپوست، کف جعبه‌ها را با یک لایه پلاستیک پهن می‌کنند. در این سیستم اگر از جعبه‌های پلاستیکی میوه که دارای منافذ زیادی جهت تهویه مناسب می‌باشد، موفقیت بیشتر خواهد بود. فقط مشکل تمیز کردن جعبه‌های استفاده شده وجود دارد. در روش سیستم جعبه‌ای می‌توان از اتاق‌های مجزایی برای رشد میسیلیوم در بستر و خاک و میوه­ دهی استفاده کرد.

مراحل پرورش قارچ

الف- تهيه بذر:

براي تهيه بذر ، دانه هاي گندم را بعد از جوشاندن در كيسه هاي كوچك پلاستيكي ريخته و جهت جلوگيري از هجوم ميكروب هاي هوازي به آن ، دهانه آن را با پنبه مسدود نموده و به مدت دو ساعت در اتوكلاو استريل مي‌كنند. سپس بسته‌هاي فوق‌الذكر را با ماده تلقيحي با هاگ و اسپور واريته قارچ مورد نظر تلقيح مي‌كنند و سپس كيسه ها را در محوطه با حرارت حدود 25 درجه سانتي گراد به مدت سه هفته نگهداري مي‌نمايند كه در اين مدت، ميسيليوم بر روي دانه هاي گندم رشد نموده و آماده كشت مي‌باشند و اين عمل را تهيه مايه مي‌نامند.

ب- تهيه كمپوست :

كمپوست از اختلاط كاه ، كود مرغي، گچ، اوره و آب به نسبت 10، 5، 7 ، 4/0 و 25 حاصل مي‌شود.

پ- كشت بذر:

در اين مرحله كمپوست تهيه شده در جعبه هاي چوبي ريخته شده و دانه هاي گندم حاوي ميسيليوم قارچ روي آن  كشت شده و پس از فشرده سازي آن را در دماي 25 درجه سانتي گراد و رطوبت نسبي 85 تا 90 درصد نگهداري مي‌كنيم.

ت- رشد ريشه‌هاي قارچ :

ريشه هاي قارچ ميسيليوم پس از حدود دو تا سه هفته تمام محيط كشت را فرا مي‌گيرند . در اين مرحله نوبت به خاكريزي مي‌رسد.

ث- خاك ريزي :

در اين مرحله، سطح تمام جعبه هاي حاوي كشت با خاك استريل كه قبلا آماده شده به ضخامت 3 الي 5 سانتيی متر پوشانده مي‌شود. pH اين خاك بايد حدود 5/7 باشد . سپس دماي محيط را به 18 درجه سانتي گراد تقليل مي‌دهند.

ج- برداشت :

پس از دو تا سه هفته قارچ ها با شكل گرفتن خود ، شروع به رشد كرده و پس از چند روز تمام سطح كشت را مي‌پوشانند . برداشت قارچ در اين زمان آغاز مي‌گردد. در هر دوره كشت معمولا بين پنج تا شش نوبت برداشت وجود دارد كه هر نوبت حدود يك هفته به طول مي‌انجامد. بعد از پايان دوره كشت كمپوست باقيمانده مستقيما قابل فروش است.