طرح توجیهی کارخانه تولید و بسته بندی آب معدنی (ویرایش 97)
تعریف آب معدنی :
آب ماده ای حیاتی است که لزوم استفاده از آن را همه ما می دانیم. همه ما برای بقا و ادامه حیات به آب نیاز داریم. آب آشامیدنی و آب معدنی یکی از اصلی ترین نیازهای روزانه بشر برای ادامه زندگی میباشد.
امروزه استفاده از بطری های آب معدنی بسیار رواج پیدا کرده است که مخصوصا در حال حاضر بسیاری از شهرهای کشورمان با مشکل آب آشامیدن ( آبی که گوارا باشد) مواجه اند. آبهای معدنی در بطری های نیم و یک لیتری به بازار عرضه میشوند و در اختیار مصرفکنندهها قرار می گیرند.
برای تهیه آب لازم برای پر کردن بطریهای آبمعدنی معمولاً از آب چشمه و یا رودها استفاده میشود. ممکن است که بگویید این آبها ممکن است دارای باکتری و یا میکروبهایی باشند. ولی چون مدتی نگهداری میشوند و بدون تغذیه میمانند این باکتریها از بین میروند و به همین خاطر است که آبهای معدنی دارای املاح معدنی مفیدی هستند و گواراترین آب برای آشامیدن است. ازآنجاییکه بعضی شهرهای کشورمان دارای چشمهها و آبهای زیرزمینی شیرین میباشند میتوان کارخانه آبمعدنی را در این شهرها احداث کرد.
تفاوت آب معدنی با آب آشامیدنی
بسیاری از مردم فکر میکنند که آبمعدنی همان آب آشامیدنی است. درصورتیکه چنین نمیباشد. بین آبمعدنی و آب آشامیدنی تفاوتهایی وجود دارد که میزان تفاوت آبمعدنی و آشامیدنی در استاندارهای تعریفشده برای آنهاست.
آبمعدنی باید از سفرههای زیرزمینی در مناطق بکر استحصال شود و محل قرارگیری کارخانه آن نیز در مناطق دور از هرگونه آلودگی انسانی و حیوانی باشد، تهیه شود. درحالیکه برای دریافت مجوز احداث کارخانه آب آشامیدنی چنین ممیزی وجود ندارد. کارخانه آب آشامیدنی را حتی میتوان در کنار یک شهرک صنعتی احداث کرد چرا که در صورت آلوده شدن محصول نهایی میتوان آن را با فرآیندها و تغییرات شیمیایی از آلودگیها پاک کرد. در کارخانههای آبمعدنی اجازه استفاده از روشهای شیمیایی برای تصفیه آن وجود ندارد، اگرچه آبهای آشامیدنی به روشهای شیمیایی و کلرزنی، تابش اشعه UB و اسمز معکوس تصفیه میشوند اما تولیدکننده در تولید هر دو محصول ملزم به رعایت موارد ایمنی برای مصرفکننده هستند و در کیفیت محصول نهایی و سلامتی آن تفاوتی میان آبمعدنی و آب آشامیدنی وجود ندارد.
شهر هایی که کارخانه آب معدنی در آن ها فعالیت میکند :
- اردبیل
- اصفهان
- ایلام
- آذربایجان شرقی
- آذربایجان غربی
- بوشهر
- تهران
- چهارمحال و بختیاري
- خراسان رضوي
- کرمانشاه
- گلستان
- گیلان
در کشور ایران نیز اوضاع دسترسی به آب پس از انقلاب صنعتی بهتر از سایر کشورهای دیگر نبود و به جز در معدود اقلیم های مرطوب و بکر شمال ایران و رشته کوه های زاگرس، شهرهایی مانند تهران امروزی، جنوب ایران، و مناطق مرکزی و بخصوص شهرهای بزرگ از وضعیت خوبی برخوردار نبودند، به طوری که عدم نظارت روی منابع تامین کننده آب شرب مردم موجب انتقال بیماری هایی مانند وبا و کشته شدن متعدد مردمان در دوره های مختلفی در تاریخ ایران گردید. وجود آبخوری ها و قنات ها نیز کم کم به خودی خود به نوعی تهدید علیه سلامت جامعه تبدیل شدند به طوری که هم اکنون در اکثر شهرهای بزرگ ایران و کشورهای پیشرفته دنیا بطورکامل منسوخ گردیده اند. در اواخر دهه 60 اولین کارخانه بسته بندی آب معدنی طبیعی ایران با نام تجاری آمولو در جاده هراز شروع به فعالیت و بسته بندی آب از منشا به داخل بطری های شیشه ای نمود، با پیشرفت صنعت بسته بندی در اروپا نیز اولین سری ماشین های بسته بندی آب در بطری های پلاستیکی پت توسط شرکت آبهای معدنی دماوند در اوایل دهه 70 خریداری شدند و عملا تولید با تیراژ بالا آب معدنی توسط شرکت دماوند آغاز گشت.
هزینه احداث کارخانه آب معدنی
مهمترین مسئلهای که باید قبل از هر کاری به آن توجه کنید برآورد هزینه احداث کارخانه آبمعدنی میباشد. درصورتیکه هزینه لازم برای احداث کارخانه آبمعدنی را بتوانید برآورد دقیق انجام دهید میتوانید تا حدود زیادی در شرایط مختلف مزایا و معایب این کار و همچنین سود و زیان را بسنجید.
اولین موردی که در تأسیس کارخانه آبمعدنی باید به آن توجه کنید هزینه لازم برای خرید و تهیه زمین نیز میباشد، که علاوه بر هزینه خود زمین هزینههای اخذ مجوز را هم خواهید داشت. هزینهی دیگری که دارید رساندن آب از چشمه و یا رود به کارخانه توسط لولهکشی است.
بعد از خرید زمین و آب رساندن به کارخانه حالا هزینه دیگری که بسیار هم سنگین است هزینههای لازم جهت ساخت ساز کارخانه و همچنین تهیه و خرید دستگاههای تصفیه و تجهیزات بستهبندی آبمعدنی است. علاوه بر اینها هزینههای تأسیسات و کارکنان و نیروی کار و همچنین سرمایه در گردش را هم دارید.
اگر بخواهیم همه هزینهها را در سال 97 برآورد کنیم برای احداث یک کارخانه آبمعدنی با ظرفیت 30 هزار بطری در روز نیاز بهصرف هزینهای حدود 4 تا 5 میلیارد تومان دارید.
سود کارخانه آب معدنی :
متأسفانه در کشورمان شاهد مواجه باکم آبی هستیم، در چند سال گذشته به دلیل اینکه اکثر مردم از آبلولهکشی استفاده میکردند تقاضای زیادی هم برای آبمعدنی نبود یعنی تنها 3 درصد از مردم ایران از آبمعدنی استفاده میکردند. ولی در حال حاضر با توجه به اینکه در بسیاری از شهرهای کشور مشکل کمآبی و عدم دسترسی مردم به آب لولهکشی قابل شرب را داریم استفاده از آبمعدنی در حال افزایش است.
سرانه مصرف آب بستهبندی در ایران 15 تا 20 لیتر میباشد. این در حالی است که فقط در کشور مکزیک سالانه 354 میلیون لیتر آب بستهبندی مصرف میشود. مصرف آب بستهبندی بهویژه سرانه مصرف آب بستهبندی در اروپا رو به رشد است. کشور ایتالیا با سرانه مصرف 188.5 لیتر آب بستهبندی شده در سال 2016 بیشترین آمار مصرف این محصول را در بین کشورهای اروپایی دارد. آلمان با 177.3 لیتر در رتبه دوم است . بههرحال مردم هنوز آب لولهکشی را استفاده میکنند و در آینده با توجه به معضلات کم آبی که در پیش رو داریم، بهطور احتمالی شاخص استفاده از آبمعدنی افزایش خواهد یافت.
پر کردن آب بطری
آب طی مراحل زیر پر میشود :
1. مرحله ردیف کردن بطري
2. شستشوي بطري
3. مرحله پر کردن بطري
4. مرحله درب زنی بطري
5. مرحله برچسب زنی
6. مرحله چاپ مشخصات تولید
7. مرحلهSHIRINK WRAPPER
در این قسمت بطري ها به صورت مرتب و منظم وارد دستگاه شستشو میشوند و با آب گرم تحت فشار شسته میشوند و عاري از هرگونه آلودگی و ناخالصی میشوند. پس از این مرحله بطری ها وارد قسمت پرکن میشوند و ازآب معدنی پر میشوند. پس از این مرحله بطري ها سریعا وارد قسمت درب بندي میشوند و درب آنها بسته میشود.
نصب بر چسب و بسته بندی نهایی :
بطری ها براي برچسب خوردن وارد این قسمت میشوند. لازم به ذکر است که برچسب ها انواع گوناگونی دارند. یکی از جدید ترین انواع برچسب ها برچسبهاي شیرینک میباشد. در نهایت پس از برچسب خوردن بطري ها بصورت 6 تایی بسته بندي میشوند. در بسته بندي نهایی هربسته با استفاده از فیلم شیرینک بسته بندي میشود. فیلم شیرینک فیلمی از جنس پلاستیک با جهت یافتگی معین است که پس از عملیات چاپ به صورت تیوپ درآمده و بر روي بسته بندی ها قرار گرفته و پس از ورود به داخل تونل شیرینک با کمی حرارت جمع میشود و تمام محیط آنرا می پوشانند. در بسته بندي مقدار فیلم شیرینک باید همیشه 10% بزرگتر از اندازه ظرف مورد نظر باشد.